Tutuşturma Kaynakları
Patlamayı meydana getiren şartlar oluşması durumunda patlamanın gerçekleşmesi için bir ateşleme kaynağı olması gerekmektedir. Bu ateşle kaynakları genel olarak; elektrikli ekipmanlar, sıcak yüzeyler, mekanik sürtünme ve kıvılcım, açık ateş ve statik elektrik kaynaklı olmaktadır.
Elektrik Ekipmanları,
Elektrikli ekipmanları ile elektrik kablolarda oluşacak ark ve kıvılcım patlayıcı toz ve gazlar için etkili bir tutuşturma kaynağı olabilmektedir. Bu nedenle elektik uygun koruma sınıfına sahip ekipman seçimi oldukça önemlidir. Patlayıcı ortamda kullanılacak ekipmanlar seçilmeden önce zone sınıfları, tozun patlayıcılık seviyesi vb parametreler belirlenmelidir. Elde edilen veriler ışığında uygun kategori ve koruma sınıfına sahil ekipmanlar seçilmelidir.
Uygun elektrik kablo seçimi ve kablolarda ezilme, soyulma gibi ark oluşturacak durumlara dikkat edilmesi önem arz etmektedir.
Sıcak yüzeyler,
Mekanik ve elektrikli aletlerin yüzeylerinde aşırı ısınmalar meydana gelebilmektedir. Oluşan bu sıcak yüzeyler elektrik kaynaklı olduğu gibi mekanik sürtünme vb nedenlerden de kaynaklanmaktadır. Ekipman seçimi yapılırken sürtünme, sıkışma gibi mekanik nedenlere dikkat edilmesi gerekmektedir.
Ekipman seçimi yapılırken,
Patlayıcı toz bulutu bulunan ortamda kullanılacak ekipmanın maksimum yüzey sıcaklığı tozun tutuşma sıcaklığının 2/3’üne eşit veya küçük olmalıdır.
Tmax= 2/3Ti
Patlayıcı tozun tabaka şeklinde biriktiği ekipmanlarda ise maksimum yüzey sıcaklığı tozun kızarma sıcaklığının 75oC altında olmalıdır.
Mekanik sürtünme,
Endüstriyede kullanılan fan, konveyör, karıştırıcıi, öğütücü, el takımları gibi bir çok mekanik ekipman çalışırken arıza, hatalı kullanım gibi nedenelerden dolayı sürtünmelere sebbiyet verebilmektedir. Bu sürtünme sonucu kıvılcım veya statik yükler oluşmaktadır. Oluşan bu kıvılcım ise toz patlamalarında ateşleme kaynağı oluşturmaktadır.
Bu tür patlayıcı ortamda kullanılan üretim ekipmanları ve yardımcı ekipmanlar özenle seçilmelidir. Aynı zamanda patlayıcı ortamlar da bakım, montaj çalışmaları yapılırken risk değerlendirmesi yapılarak kullanılan ekipman ve al takımlarının risk teşkil etmeyecek şekilde seçilmesi önem arz etmektedir.
Statik Elektrik,
Patlayıcı ortamlarda en tehlikeli ateşleme kaynaklarından bir tanesi de statik elektriktir. Bakım ve tadilat çalışmaları nedeniyle sık karşımıza çıksada yanlıs ekipman ve malmeze seçimi nedeniylede statik yükler oluşmaktadır.
Patlayıcı ortamda kullanılan malzeme ve ekipmanların antistatik özelliklere sahip olması gerekmektedir. Antistatik özelliklerde ürünlerin bulunaması durumunda antisatik boya veya yüzey kaplama işlemleri ile çözüm sağlanabilmektedir. Patlayıcı ordamlarda kullanılan ekipmanların topraklamaya sahip olmasıda çok önemimlidir.
çalışan personellerin üzereinde de statikler yükler birikmektedir. Patlayıcı ordamlarda çalışan personel antistatik özellikte iş elbisesi ve kişiyel koruyucu donanıma sahip olmalıdır.
Açık Alev,
Patlayıcı ortamda kaynak ve kesim işlemi yaparken çıkan akkor parçacıklar çok büyük risk oluşturmaktadır. Bu tür çalışmalar patlayıcı ortam dışında yapılmalıdır.
Patlayıcı ortamlarda sigara vb çalışan kaynakları kusurlarda oldukça tehlikelidir.
